Sự ra đời của thuế là một tất yếu khách quan gắn liền với sự ra đời của nhà nước, từ khi xã hội phân chia giai cấp. xét dưới góc độ tài chính thì : Thuế là một khoản nộp bắt buộc mà các thể nhân và pháp nhân có nghĩa vụ phải thực hiện đối với Nhà nước, phát sinh trên cơ sở các văn bản pháp luật do Nhà nước ban hành, không mang tính chất đối giá và hoàn trả trực tiếp cho đối tượng nộp thuế. điều đó có nghĩa là để đảm bảo cho sự hoạt động của 1 nhà nước đòi hỏi phải có sự đóng góp của toàn xã hội, điều này cũng có tác động ngược lại vì nhà nước điều tiết nền kinh tế của xã hội có nhà nước đó. thuế được đảm bảo bằng sự cưỡng chế của nhà nước.
Theo sự ra đời và bản chất của thuế dưới góc độ nghiên cứu tài chính kế toán thì thuế có 2 chức năng cơ bản sau:
1.Chức năng phân phối và phân phối lại:
đây là chức năng cơ bản, đặc thù của thuế.
ngay từ lúc ra đời thuế là phương tiện dùng để động viên nguồn tài chính vào ngân sách nhà nước.chức năng huy động nguồn tài chính là chức năng đầu tiên, phản ánh nguyên nhân nảy sinh ra thuế để đảm bảo cơ sở vật chất cho sự tồn tại và hoạt động của nhà nước. với chức năng này, nhà nước tham gia phân phối và phân phối lại tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân trong xã hội. đó là sự huy động một bộ phận thu nhập quốc dân dưới hình thức tiền tệ vào ngân sách. sau đó lại được chi nhằm thực hiện chính sách kinh tế-xã hội, tạo ra tính công bằng tương đối, tính ổn định tương đối cho xã hội.Chức năng này tạo điều kiện cho sự ra đời và phát huy tác dụng chức năng điều tiết của thuế.
2.Chức năng điều tiết đối với nền kinh tế.
Chức năng này gắn liền với vai trò điều chỉnh của nhà nước đối với nền kinh tế. nhu cầu về nguồn tài chính càng lớn thì Nhà nước cần phải tăng cường các chức năng của thuế để tác động một cách có hiệu qủa đến nền kinh tế quốc dân. chính trong qúa trình đó chức năng phân phối và phân phối lại và chức năng điều chỉnh của thuế đã được sử dụng một cách hiện thực. nội dung điều tiết theo một mục tiêu nào đó đã được dự liệu trước vào trong qúa trình huy động tập trung nguồn tài chính, sử dụng nó để kích thích hoặc kìm hãm tốc độ tăng trưởng, tăng cường hoặc làm yếu đi sự tích lũy tiết kiệm, mở rộng hoặc thu hẹp nhu cầu có khả năng thanh toán của dân cư, đẩy nhanh hoặc làm chậm lại chu kỳ khủng hoảng kinh tế, đó là sự điều tiết các hoạt động kinh tế - xã hội.
trong nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường, vai trò kích thích kinh tế thông qua thuế ngay càng được nâng cao. nhà nước sử dụng thuế để tác động lên lợi ích kinh tế của các chủ thể vì lợi ích của nền kinh tế quốc dân.
hai chức năng trên của thuế có mối quan hệ gắn bó mật thiết. chức năng 1 là nguyên nhân ảnh hưởng đến sự vận động và phát triển của chức năng 2. chức năng 2 có tác động ngược lại đến chức năng 1. nguồn tài chính tập trung được dưới dạng thuế là tiền đề của sự can thiệp của nhà nước trên diện rộng và theo chiều sâu tới qúa trình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. việc điều tiết, sắp xếp sản xuất của nhà nước nhằm vào việc thúc đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế lại tạo điều kiện để tăng thu nhập của các tầng lớp nhân dân và đây chính là cơ sở quan trọng để mở rộng phạm vi tác động của chức năng phân phối và phân phối lại.