kiettran2007
07-06-2017, 08:27 AM
Theo cụ công cụ bà cao thâm ở Vạn Giã, mà hiện tại có con cháu nối đời theo nghề đi địu (nghề khai thác trầm kỳ), cho biết thêm Địa chỉ phát tích nghề đi địu là từ buôn bản quang quẻ Đông, buôn bản Ninh Đông, huyện Ninh Hòa, rồi sau mới lan dần ra huyện Vạn Ninh. Còn trước nữa, tức là người huyện Tân Định (Ninh Hòa) học nghề này từ đâu, thì việc ấy không có bất kì ai biết 1 cách tỉ mỉ.
tượng trầm hương (http://trangtrinhaxinh.store/tuong-tram-huong)
Miếng trầm hương có lượng tinh dầu khá cao
Trong nguồn tài nguyên rừng, trầm hương & kỳ nam (gọi tắt là trầm kỳ) là 2 loại lâm đặc sản có Giá trị chi phí lớn nhất. Trầm hương và kỳ nam là phần gỗ chứa đựng nhiều nhựa thơm tạo ra từ thân cây dó bầu mọc hoang trong những cánh rừng già Trung bộ. Cây dó có hai loại: dó bầu (tên công nghệ là Aquilaria agallocha) & dó gạch hay còn được gọi là dó niệt (Aquilaria malaccensis). Dó gạch cũng cho trầm nhưng mà mừi hương nồng, hắc, có vị tanh và Giá trị thấp. Chỉ có dó bầu mới cho ta trầm tốt & kỳ nam. Về căn nguyên tạo trầm kỳ của cây dó, có không ít fake thuyết khác nhau. Từ thế kỷ XVIII, nhà bác học Lê Quý Đôn (1726-1784) đã viết trong sách Phủ biên tạp lục: “Hương ấy là bởi ở ruột cây dó kết thành. Dó có ba loại: dó lưỡi trâu thì thành khổ trầm, dó niệt thì thành trầm hương, dó bầu thì thành kỳ nam hương. Người ta thấy cây già lá vàng mà nhỏ, thân nhiều u bướu, thì biết ngay là có hương, chặt mổ để lấy”.
http://trangtrinhaxinh.store/image/catalog/blog/phong-thuy/tram-huong-nhan-tao.jpg
Trước đây cây dó bầu mọc nhiều ở những vùng đồi núi của tỉnh giấc Khánh Hòa. Sách Đại Nam nhất thống chí của Quốc sử quán triều Nguyễn, phần viết về thổ sản của tỉnh giấc Khánh Hoà cũng ghi: “Vùng núi những huyện đều có kỳ nam, trầm hương. Dân xã An Thành huyện Tân Định hàng năm đi tìm để nạp, năm nào ko có kỳ nam phải nạp thay bằng trầm hương”. Trầm Khánh Hòa tập trung nhiều ở rừng núi những huyện Vạn Ninh, Ninh Hòa, Khánh Vĩnh, trong những số đó nổi tiếng nhất là vùng núi Hòn Chảo ở Tu Bông, Vạn Giã (thuộc huyện Vạn Ninh) mà nổi tiếng đang đi tới ca dao: “Cây quế thiên thai mọc ngoài khe đá, Trầm Địa chỉ Vạn Giã hương toả sơn lâm”.
thác khói trầm hương (http://trangtrinhaxinh.store/tuong-tram-huong)
Cây dó bâu tạo trầm hương
khi được đặt ra những câu hỏi về ông tổ của nghề, người lớn tuổi lớn tuổi cho thấy, nghề này không có ông tổ, cũng với những nghề đi củi, đốt than, chặt cây, đẵn gỗ, làm súc, chặt củi kèo, củi thước, gài bẫy, đi săn…
Có thể kể ra đây những lớp người tiền phong từ thời thời trước, đó là ông Thừa Lương (con chồng Cửu, ở Vạn Giã), tiếp tục là Bảy Lùn, Bảy Ba, ông Bớt (Nguyễn Hường), rồi đến ông Phạm Hỉnh (tên gọi là ông Điền) ở làng Vạn Bình, ông Giỏi, & lớp sắp nhất là ông Sáu Mùi (Nguyễn Mùi). Tất cả các người ấy đều đi tìm trầm hương, kỳ nam từ thời xưa 1975. tới các năm 80 (thế kỷ XX) ở huyện Vạn Ninh, những làng Vạn Thắng, Vạn Phú, Vạn Hưng… và nhất là tại thành phố Vạn Giã, số người đi núi tìm trầm hương nhiều lắm. Họ ra tới La hai, Phước Lãnh (Phú Yên), An Khê (Bình Định), rồi Ba Tơ (Quảng Ngãi), đến tới tận Quế Sơn, Trung Phước, Trà My, Tác Bỏ (Quảng Nam), lặn lội vào tận rừng sâu, lên tít núi cao, hợp tác với dân số tộc tại địa phương để tìm trầm hương. Ở Vạn Ninh, mãi đến tận hôm nay, vẫn còn nhiều người đi kiếm trầm kỳ, lục lạo, đào xới những gốc cây dó mà ngày trước họ đã tìm bắt gặp, với kì vọng còn lại chút gì. đó là một nghề khôn xiết gay cấn, mất an toàn, có khi còn mất cả tính mạng: sốt rét vì muỗi rừng, gặp gỡ ác thú, lạc đường, bị nước bầy cuốn trôi… cho nên mới có chuyện “ngậm ngãi tìm trầm”, rồi hóa thành người rừng như lời kể lại của rất nhiều cụ thời trước. đúng là “ăn của rừng, rưng rưng nước mắt”!
thác khói trầm hương tphcm (http://trangtrinhaxinh.store/tuong-tram-huong)
tượng trầm hương (http://trangtrinhaxinh.store/tuong-tram-huong)
Miếng trầm hương có lượng tinh dầu khá cao
Trong nguồn tài nguyên rừng, trầm hương & kỳ nam (gọi tắt là trầm kỳ) là 2 loại lâm đặc sản có Giá trị chi phí lớn nhất. Trầm hương và kỳ nam là phần gỗ chứa đựng nhiều nhựa thơm tạo ra từ thân cây dó bầu mọc hoang trong những cánh rừng già Trung bộ. Cây dó có hai loại: dó bầu (tên công nghệ là Aquilaria agallocha) & dó gạch hay còn được gọi là dó niệt (Aquilaria malaccensis). Dó gạch cũng cho trầm nhưng mà mừi hương nồng, hắc, có vị tanh và Giá trị thấp. Chỉ có dó bầu mới cho ta trầm tốt & kỳ nam. Về căn nguyên tạo trầm kỳ của cây dó, có không ít fake thuyết khác nhau. Từ thế kỷ XVIII, nhà bác học Lê Quý Đôn (1726-1784) đã viết trong sách Phủ biên tạp lục: “Hương ấy là bởi ở ruột cây dó kết thành. Dó có ba loại: dó lưỡi trâu thì thành khổ trầm, dó niệt thì thành trầm hương, dó bầu thì thành kỳ nam hương. Người ta thấy cây già lá vàng mà nhỏ, thân nhiều u bướu, thì biết ngay là có hương, chặt mổ để lấy”.
http://trangtrinhaxinh.store/image/catalog/blog/phong-thuy/tram-huong-nhan-tao.jpg
Trước đây cây dó bầu mọc nhiều ở những vùng đồi núi của tỉnh giấc Khánh Hòa. Sách Đại Nam nhất thống chí của Quốc sử quán triều Nguyễn, phần viết về thổ sản của tỉnh giấc Khánh Hoà cũng ghi: “Vùng núi những huyện đều có kỳ nam, trầm hương. Dân xã An Thành huyện Tân Định hàng năm đi tìm để nạp, năm nào ko có kỳ nam phải nạp thay bằng trầm hương”. Trầm Khánh Hòa tập trung nhiều ở rừng núi những huyện Vạn Ninh, Ninh Hòa, Khánh Vĩnh, trong những số đó nổi tiếng nhất là vùng núi Hòn Chảo ở Tu Bông, Vạn Giã (thuộc huyện Vạn Ninh) mà nổi tiếng đang đi tới ca dao: “Cây quế thiên thai mọc ngoài khe đá, Trầm Địa chỉ Vạn Giã hương toả sơn lâm”.
thác khói trầm hương (http://trangtrinhaxinh.store/tuong-tram-huong)
Cây dó bâu tạo trầm hương
khi được đặt ra những câu hỏi về ông tổ của nghề, người lớn tuổi lớn tuổi cho thấy, nghề này không có ông tổ, cũng với những nghề đi củi, đốt than, chặt cây, đẵn gỗ, làm súc, chặt củi kèo, củi thước, gài bẫy, đi săn…
Có thể kể ra đây những lớp người tiền phong từ thời thời trước, đó là ông Thừa Lương (con chồng Cửu, ở Vạn Giã), tiếp tục là Bảy Lùn, Bảy Ba, ông Bớt (Nguyễn Hường), rồi đến ông Phạm Hỉnh (tên gọi là ông Điền) ở làng Vạn Bình, ông Giỏi, & lớp sắp nhất là ông Sáu Mùi (Nguyễn Mùi). Tất cả các người ấy đều đi tìm trầm hương, kỳ nam từ thời xưa 1975. tới các năm 80 (thế kỷ XX) ở huyện Vạn Ninh, những làng Vạn Thắng, Vạn Phú, Vạn Hưng… và nhất là tại thành phố Vạn Giã, số người đi núi tìm trầm hương nhiều lắm. Họ ra tới La hai, Phước Lãnh (Phú Yên), An Khê (Bình Định), rồi Ba Tơ (Quảng Ngãi), đến tới tận Quế Sơn, Trung Phước, Trà My, Tác Bỏ (Quảng Nam), lặn lội vào tận rừng sâu, lên tít núi cao, hợp tác với dân số tộc tại địa phương để tìm trầm hương. Ở Vạn Ninh, mãi đến tận hôm nay, vẫn còn nhiều người đi kiếm trầm kỳ, lục lạo, đào xới những gốc cây dó mà ngày trước họ đã tìm bắt gặp, với kì vọng còn lại chút gì. đó là một nghề khôn xiết gay cấn, mất an toàn, có khi còn mất cả tính mạng: sốt rét vì muỗi rừng, gặp gỡ ác thú, lạc đường, bị nước bầy cuốn trôi… cho nên mới có chuyện “ngậm ngãi tìm trầm”, rồi hóa thành người rừng như lời kể lại của rất nhiều cụ thời trước. đúng là “ăn của rừng, rưng rưng nước mắt”!
thác khói trầm hương tphcm (http://trangtrinhaxinh.store/tuong-tram-huong)